Η Ώρα της Αληθινής Αίσθησης..

Αγαπητοί fia και ‘ένα βήμα μπροστά’,

Ευχαριστώ θερμά για τα σχόλια που αμφότεροι αφήσατε στις ‘Ευφλογές’. Με τιμά και με χαροποιεί η ανταπόκριση σας σε μία μάλλον αμφιλεγόμενη πρόταση κατά τα φαινόμενα, θα επανέλθω επ’αυτού. Κανονικά είχα σκοπό να απαντήσω με ένα απλό, σύντομο σχόλιο αντί μιας καινούργιας ανάρτησης. Ο λόγος που με ωθεί στη δημοσίευση νέας ανάρτησης είναι κατ’αρχάς προσωπικός αλλά νομίζω πως το νόημα του παίρνει πιο συλλογικές διαστάσεις όπως άλλωστε και κάθε προσωπική ιστορία η βαθύτατα βιωμένη εμπειρία.

Αντί των λογικών και αξιοπρεπών σας σχολίων στα εισερχόμενα μου με υποδέχτηκε το εξής μήνυμα πρωτοφανούς εμβρίθειας. Το παραθέτω:

Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΕΘΑΙΝΕΙ ΚΑΝΕ ΚΑΤΙ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΟΝ ΦΙΛΟΣΟΦΟ, ΕΝΤΑΞΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕ ΦΙΛΕ ΜΟΥ.

Θεματικά ίσως συμφωνεί με μερικές τοποθετήσεις και των δύο σας μείον την χοντροκομμένη αισθητική και απουσία πλήρους ικανότητας για ολοκληρωμένη, συγκροτημένη τοποθέτηση επί του θέματος. Ένα από τα κύρια διανοητικά αποθέματα της χώρας είναι η νουθεσία χωρίς να πηγάζει από τη σοφία η τον ουσιαστικό προβληματισμό. Συνήθως δε εδράζεται σ’ένα περιορισμένο και διαρκώς ανακυκλώσιμο «στοκ» απόψεων και γνωμών το οποίο είναι πλήρως εσωτερικευμένο και επομένως δύσκολα τροποποιήσιμο. Σαν να’χουμε αποφασίσει εξαρχής πως αν τεθεί το τάδε ζήτημα, ξαναζεσταίνουμε ένα από τα παλιά και δοκιμασμένα κλισέ χωρίς να αναρωτηθούμε αν ευσταθεί η όχι. Ας κάνω μια παύση προτού εξηγήσω τι με απασχολεί σε αυτόν τον αφορισμό. Κατ’αρχάς η υποφαινόμενη βία που περιέχει ως διατύπωση και κατόπιν το ότι παρακάμπτει την μάλλον λεπτομερή έκθεση της άποψης μου στο προηγούμενο μου post με μια προτροπή λες και την ξέρασε κάποιος φούρνος μικροκυμάτων. Θα είμαι ειλικρινής, με πλήγωσε και με απογοήτευσε και η διατύπωση και το νόημα (;) της. Για την ακρίβεια η αυθόρμητη αντίδραση εκτός από την αρχική αναγούλα και βαθιά απογοήτευση ήταν η ανάκληση ενός θραύσματος και μόνο από τη σκέψη του Max Horkheimer, του πρωτοπόρου της Σχολής της Φρανκφούρτης. Το παραθέτω και αυτό:

Δεν είναι σε τελευταία ανάλυση, η βία και η απουσία κάθε νοήματος ακριβώς το ίδιο πράγμα;

(Από την Ώρα της αληθινής αίσθησης του Πέτερ Χάντκε, Εκδόσεις Καστανιώτη)

Ας προσπαθήσω να συνδέσω τα εμπεριστατωμένα σχόλια των φίλτατων blogger με την αντίδραση του αποστολέα της φράσης που μολύβιασε το κέφι μου και έσβησε ένα κομμάτι της ελπίδας μου για την ικανότητα των ανθρώπων για ανταλλαγή απόψεων που δεν καταφεύγει στην εύκολη και ανώδυνη κουλτούρα του ανέξοδου και αδιέξοδου πολιτικού καφενέ.

Ο αποστολέας μου υποστηρίζει πως πρέπει να κάνω κάτι πέραν του να παριστάνω το φιλόσοφο με το να «ενταχθώ» και να «προσπαθήσω». Και η αισθητική και η «προβληματική» της συγκεκριμένης φράσης με ωθούν στο να ακολουθήσω τον εξής συλλογισμό:

Κάνει κανείς κάτι όταν εντάσσεται ergo όταν εντάσσεται προσπαθεί.

(Όπως βλέπετε ακόμα παριστάνω το φιλόσοφο και μάλιστα το Καρτεσιανό τέκνο...)

Ας μου επιτραπούν δύο σχόλια που αναμφισβήτητα γίνονται εν βρασμώ ψυχής, δεν είναι ανέντιμο αρκεί να το ομολογεί κανείς. Επιστρέφω για λίγο στην υπόθεση και το βασικό διδάγματα του βιβλίου του Χάντκε:

1) Βολεμένος οικογενειάρχης υπνοβατεί στα προκάτ τοπία μιας αναπόφευκτης ζωής.

2) Στη ζωή του ανθρώπου δεν αρκεί η αλήθεια που κατασκεύασαν άλλοι και που ενσωματώνεται σε κάποιο σύστημα. Καθένας ακολουθώντας την προσωπική του Αισθητική οφείλει να κατακτά για τον εαυτό του τη δική του Αλήθεια.

Με την ταπεινή μου συγκρότηση θα επιχειρήσω μια αναλογία μεταξύ έγγαμης ζωής και έρωτα. Ερωτική ζωή έχει κανείς όταν εντάσσεται στο πλαίσιο μιας σχέσης και έχοντας ενταχθεί προσπαθεί. Τότε όταν ερωτεύεται τι κάνει κανείς; Ο έρωτας δεν ‘εντάσσεται’, περιέχει πάντα το στοιχείο της αβεβαιότητας που κάνει τον έρωτα αυτό που είναι. Ο έρωτας είναι μια διαρκής προσπάθεια κάτι που η λογική της ένταξης ακυρώνει σχεδόν εξ’ορισμού.

Ελπίζω ο παραλληλισμός να μην σας ξενίζει και να αποκαλύπτει το σημείο στο οποίο θέλω να καταλήξω. Προσπαθεί και κάνει κάτι κανείς όταν είναι εντοιχισμένος σε μία θεωρία η πίστη ή μήπως εκείνος που ενώ έχει μια βιοθεωρία και κοσμοθεώρηση ανανεώνει τη σκέψη του με το σαράκι της αμφιβολίας και της διαρκούς αναζήτησης;

Αρκετά με τον αποστολέα μου τώρα! Εξ’αιτίας του παραμέρισα τα αξιόλογα σχόλια των σεβαστών blogger fia και ‘ένα βήμα μπροστά’.

Αμφότεροι ενώ κατανοούν την απογοήτευση μου με την κατάσταση των πραγμάτων διαφωνούν με την ιδέα της αποχής και καλώς πράττουν. Ας επιχειρήσω να εξηγήσω γιατί εξακολουθώ να τη θεωρώ έλλογη στάση δεδομένης της κατάστασης. Θα συμφωνούσα απόλυτα μαζί σας στην περίπτωση που η κατάσταση ήταν η ίδια με το γαλλικό εκλογικό αλαλούμ που προ μερικών ετών λίγο έλειψε να εκλέξει τον J.M. L Pen. Εκεί όμως απουσίαζε η πλήρης αποσάθρωση του κρατικού μηχανισμού, υπήρχε μια κάποια, στοιχειώδης αντιπρόταση κι ας ήταν συμφεροντολογική και στα πλαίσια του φαντασμαγορικού προεκλογικού αγώνα. Για να είμαι σαφής, στη Γαλλία θεωρείται δεδομένη και η υποδομή της χώρας και μια κάποια γενική συναντίληψη και έτσι οι αποφάσεις ήταν σχεδόν καθαρά ιδεολογικού χαρακτήρα. Η κατάσταση αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι αισθητά διαφορετική, σύσσωμη η πολιτική κατάσταση δεν εμπνέει σεβασμό, δεν υπάρχει ούτε υποδομή ούτε συναντίληψη. Έρχομαι λοιπόν κι ερωτώ για πολλοστή φορά να επιλέξει κανείς ανάμεσα στην πανούκλα και τη χολέρα η να προσπαθήσει κανείς να πάρει μια ανάσα αποστασιοποιούμενος και από τα δύο; Θα μου πείτε η αποστασιοποίηση δεν είναι λύση, ποτέ δεν ήταν. Σύμφωνοι, πότε όμως ήταν η είναι λύση η σύνταξη με οποιαδήποτε πρωτοβουλία στην οποία δεν πιστεύει κανείς ειλικρινώς έχοντας πραγματοποιήσει συζητήσεις με τον εαυτό του ο καθένας και έχοντας αφουγκραστεί την φωνή του ο καθένας;

Ας μην βλέπουμε την αποχή μόνο από το πρίσμα της ήττας, πάνω απ’όλα είναι στάση (attitude) ζωής. Ίσως να είναι η στάση ζωής που επιλέγει ο κυνικός δηλαδή ο απογοητευμένος και πικραμένος αλλά όπως και να’χει στάση ζωής είναι αυτή, κάπου εδράζεται, γιατί να θεωρούμε τον φιλελευθερισμό στάση ζωής και όχι την αποχή; Θα μου πείτε ο φιλελευθερισμός και ιδεολογική ιστορία έχει και παράδοση από τον John Stuart Mill μέχρι τους υπέρμαχους της ελεύθερης αγοράς (κι όχι μόνο). Πολύ φοβάμαι πως το ίδιο ισχύει και για τον κυνισμό η εν πάση περιπτώσει τις ελαφρώς πιο ‘αιρετικές’ στάσεις ζωής. Από τον Επίκουρο (απονία-αταραξία) και τον Διογένη (άρνηση) ως τον Oscar Wilde (παιγνιώδης, ειρωνική αποστασιοποίηση, σνομπισμός) και τον σημερινό πολίτη που αν κάτι τον εκφράζει αυτό είναι το ερωτηματικό που βουίζει διαρκώς στ’αυτί του και απασχολεί τη συνείδηση του, ο κυνισμός της αποστασιοποίησης που εκφράζει η αποχή, στάση ζωής και μάλιστα απόλυτα θεμιτή συγκροτεί. Τουλάχιστον είναι ειλικρινής επιλογή και υπακούει σε υπαρκτά πιστεύω όχι εσπευσμένα λόγω συνθηκών. Για να παραφράσω τον Χάντκε για’μένα προσωπικά η αποχή είναι συντονισμός στην ώρα της αληθινής αίσθησης...